Cukrzyca u ciężarnych
Cukrzyca ciążowa może być groźna dla ciebie i dla dziecka, więc w ciąży badaj regularnie poziom cukru we krwi. Jeśli poziom glukozy w ciąży zacznie rosnąć, będziesz wymagała specjalnej opieki. Przy cukrzycy ciążowej trzeba często kontrolować stan dziecka u lekarza, a przy porodzie będzie obecny neonatolog.
Co to jest cukrzyca ciążowa?
Cukrzyca ciążowa to nietolerancja węglowodanów, która występuje w trakcie ciąży u kobiet, które wcześniej miały prawidłowy poziom cukru we krwi. Wywołują ją zaburzenia gospodarki hormonalnej.
Może pojawić się u każdej z nas, ale bardziej narażone są te, które przed zajściem w ciążę miały sporą nadwagę, bądź w ich najbliższej rodzinie jest ktoś chory na cukrzycę typu II.
Ryzyko wzrasta też wraz z wiekiem i przy kolejnej ciąży (zwłaszcza, jeśli w poprzedniej stwierdzano podwyższony poziom cukru).
Nierozpoznana bądź źle leczona cukrzyca może powodować poród przedwczesny, niedojrzałość metaboliczną wielu narządów płodu (przede wszystkim układu oddechowego), przerost mięśnia sercowego oraz związane z tym upośledzenie jego czynności po porodzie.
U ciężarnych z cukrzycą częściej niż u zdrowych dochodzi do zgonu wewnątrzmacicznego.
Powikłaniem cukrzycy ciążowej jest też tzw. makrosomia, czyli nadmierna wielkość lub masa płodu (dziecko waży więcej niż 4,2 kg). To z kolei wiąże się z ryzykiem przedłużonego i utrudnionego porodu, urazów okołoporodowych u matki i malucha.
Jeśli cukrzyca nie jest leczona, noworodki często rodzą się z zaburzeniami oddychania z uwagi na niedojrzałość płuc i niejednokrotnie wymagają – mimo porodu w terminie – podłączenia do respiratora.
Cukrzyca ciążowa matki może też być przyczyną ostrzejszego przebiegu żółtaczki noworodkowej.
Unikniesz powikłań, jeśli cukrzyca ciążowa zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana i prawidłowo leczona.
Sygnałem do niepokoju mogą być zawroty głowy, omdlenia i silne pragnienie, wywołane nadmiarem cukru krążącego we krwi.
Ale u większości kobiet cukrzyca ciążowa nie daje żadnych objawów, rozwija się w ukryciu i może spowodować wiele złego.
To dlatego testy na poziom cukru we krwi robi się w ciąży kilkakrotnie.
Pierwszy raz badanie poziomu glikozy we krwi przeprowadza się do 10 tygodnia – po to, by ocenić, czy przyszła mama nie choruje na cukrzycę, o której jeszcze nie wie.
Badanie jest bardzo proste – to zwykłe pobranie krwi na czczo.
Pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży przeprowadza się drugi test, tzw. obciążenia glukozą, i jest to bardziej skomplikowane.
Najpierw pielęgniarka pobiera krew, następnie musisz wypić szklankę wody, w której rozpuszczono 50 g glukozy.
Napój jest bardzo słodki, dlatego do roztworu dolej sok z połówki cytryny. Nie wpływa to na wynik badania, za to poprawia smak glukozy.
Po godzinie, a następnie po dwóch krew pobierana jest ponownie.
Przed tym badaniem nie musisz być na czczo.
Wcześniej upewnij się, czy glukozę masz kupić sama, czy też jest ona dostępna w danym gabinecie. Wynik zwykle odbierasz następnego dnia.
Jeśli wynik jest prawidłowy, tzn. poziom cukru nie przekracza 140 mg%, wszystko jest w porządku.
DIETA W CUKRZYCY CIĄŻOWEJ
Dieta w cukrzycy ciążowej jest bardzo podobna do zwykłej diety cukrzycowej.
Twoje posiłki powinny zawierać odpowiednie ilości węglowodanów, białka i tłuszczu oraz utrzymywać się pomiędzy 2300 a 2500 kcal dziennie.
Ilość przyjmowanego białka nie powinna być większa niż 1,5-2 g/1 kg masy ciała.
Kobietom z cukrzycą ciążową lekarze zalecają tzw. dietę bogatoresztkową. Składniki resztkowe znajdziesz w jarzynach, owocach czy produktach zbożowych. Hamują one nadmierne wchłanianie glukozy.
Należy też unikać wszelkiego rodzaju słodyczy.
Tłuszcze we właściwej diecie powinny stanowić ok. 30 proc. dziennej dawki energii.
Zalecana dieta powinna więc wyglądać tak:
40-50 proc. – węglowodany (owoce, ciemne pieczywo, płatki owsiane, kasze)
30 proc. – białko (drób, ryby)
20-30 proc. – tłuszcze.
Pamiętaj – nie ma diety uniwersalnej!
Lekarz przygotowuje ją indywidualnie dla każdej pacjentki.
Diagnoza cukrzycy ciążowej: test trzeci
Jeśli zaś jest wyższy, ale nie przekracza 180 mg% (wyższy wynik świadczy o cukrzycy), kobieta jest kierowana na tzw. test diagnostyczny.
Badanie to jest bardzo podobne do poprzedniego, tyle tylko, że trzeba być na czczo, roztwór jest słodszy, gdyż należy wypić 75 g glukozy, a krew pobierana jest nie godzinę, ale dwie godziny po wypiciu roztworu.
W tym czasie nie możesz zjeść śniadania, gdyż nawet mała przekąska wpłynie na wynik testu.
Gdy wynik tego testu będzie wyższy od 95 mg%, a dwie godziny po posiłku wyższy niż 140 mg%, dostaniesz skierowanie do poradni diabetologicznej lub do ośrodka położniczego zajmującego się cukrzycą w ciąży.
Wyniki niższe oznaczają, że pacjentka nie ma cukrzycy ciążowej.
Pamiętaj, test obciążenia 75 g glukozy jest prawidłowo przeprowadzony gdy:
- byłaś na czczo
- poprzedniego dnia nie jadłaś dużej ilości słodyczy
- ostatni posiłek przed testem zjadłaś około 12 godzin wcześniej
Tego testu już się nie powtarza – wyniki nieprawidłowe świadczą o cukrzycy ciążowej. Kolejny test niepotrzebnie wydłużyłby tylko okres do rozpoczęcia leczenia.
Cukrzyca ciążowa – leczenie
Leczenie zaczyna się od razu po wizycie u diabetologa.
Pierwszym jego etapem zawsze jest zmiana diety na taką, która pozwoli unormować poziom cukru we krwi.
Trzeba ograniczyć ilość cukrów prostych (czyli np. słodyczy i soków owocowych) oraz tłuszczów. Specjalista dobiera dietę, uwzględniając okres ciąży, masę ciała oraz aktywność fizyczną ciężarnej.
Zaleca też, by kontrolować poziom cukru cztery razy dziennie: rano na czczo, a potem godzinę po każdym głównym posiłku.
Służą do tego glukometry, czyli specjalne urządzenia z cieniutką igłą i paskiem pomiarowym. Igłą nakłuwa się skórę na palcu i wyciska z niego na pasek odrobinę krwi. Wynik wyświetla się po chwili.
Poziom cukru na czczo nie powinien przekroczyć 90 mg%, a po posiłkach – 120 mg%.
Jeśli po tygodniu diety poziom cukru nadal jest wyższy niż te podane wartości docelowe, nie ma rady: trzeba nauczyć się robić sobie zastrzyki, bo konieczne jest leczenie insuliną.